Dokularda aşırı sıvı birikmesi sonucu kol, bacak, el ve ayaklarda aşırı şişkinlik olarak tanımlanan ödem, birçok kişi için baş belası. Küçük bir alanı etkileyebileceği gibi bazen de vücudun tamamında görülen ödem nedir? Neden olur? Ödem nasıl oluşur? Nasıl atılır? Nasıl geçer? İşte cevaplar...

ÖDEM NEDİR?

Ödem, dokularda aşırı sıvı birikmesi olayıdır. Vücudun bu duruma tepki olarak sıvı biriken yerlerde ağrı ve şişkinlik belirtileri vermesiyle ortaya çıkan ödem, ciltte gerginlik ve parlamaya şişlik olan bölgelere baskı yapılıp bırakıldıktan çukurluk oluşmasına ve ödem biriken yerlerde büyümeye neden olur. 

Bunun dışında nefes darlığı, solunum güçlüğü ve göğüs ağrısı gibi belirtilerinin görüldüğü kişiler vakit kaybetmeden doktora başvurmalıdır.

ÖDEM NEDEN OLUR?

Farklı nedenlere bağlanan ödemin sebepleri arasında şunlar gösterilir:

• Uzun süre aynı pozisyonda oturmak veya yatmak
• Yüksek miktarda tuz tüketmek
• Adet öncesi hormonal değişim
• Hamilelik 
• Bazı ilaçların yan etkisi (yüksek tansiyon ilaçları, nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar, steroidler, östrojenler, tiazolidinedionlar adı verilen bir grup diyabet ilacı...)
• Bazı hastalıkların yan etkisi (konjestif kalp yetmezliği, karaciğer sirozu, böbrek hastalığı, böbrek hasarı, bacak damarlarında zayıflık veya hasar, lenfatik sistemde hasar, ağır ve uzun süreli protein eksikliği...)

ÖDEM NASIL ATILIR? NASIL GEÇER?

TUZ: Ödem atmak isteyenlerin yapması gereken ilk ve en önemli şey bu kişilerin tuz tüketimine sınırlama getirmektir. Vücuttaki fazla tuz, dokulara su çeker, bu nedenle tuz tüketimini azaltmak ödemi azaltabilir.

İŞLENMİŞ GIDA: İşlenmiş gıdalar, kutulu, dondurulmuş veya konserve ürünlerdir. Hazır olarak alınıp tüketilen bu ürünleri kesmenizin ödem atmakta ciddi fayda sağladığını göreceksiniz. 

BESLENME: Dengeli ve sağlıklı beslenmek her alanda olduğu gibi burada da karşımıza çıkıyor. Çeşitli meyve ve sebze tüketimini arttırmak hem vücudunuzdaki tuzu dengelemeyi hem de antioksidan oranı yüksek olduğundan ödemin vücudunuzdan atılmasını sağlar. Aynı zamanda yoğurt, ananas, nar, muz, kivi, maydanoz, yeşil çay, salatalık, su da doktorlar tarafından önerilen ve tüketilmesi halinde ödemi attırdığı bilinen gıdalardır. 

ET: Kırmızı ette yoğun miktarda tuz ve yağ bulunur. Bunlar da ödem sahibi kişiler için tüketilmemesi gerekenler listesinde. Aşırı yağ tüketimi, ödemi kötüleştiren karaciğer, safra kesesi ve sindirimin sağlıklı işlevini de olumsuz yönde etkileyebilir.

SU: Ödem sudan oluşuyorsa neden üzerine su içiyoruz sorusunu sorabilirsiniz. Ancak su vücudu temizlemenin en iyi yoludur. Günde 6-8 bardak su içmeyi unutmayın.

ALKOL, KAFEİN, NİKOTİN: Sigara, kahve ve alkolden uzak durmalısınız. Bu ürünler ödemi artırabilir ve genel sağlığınızı da olumsuz yönde etkileyebilir. Aynı zamanda alkol ve kafein sizi dehidre edebilir. Bu yüzden bu içecekleri tüketirseniz, etkilerine karşı koymak için normalden daha fazla su içmeniz gerektiğini unutmayın.

EGZERSİZ: Ödemden yeterli miktarda hareket ve egzersizle kurtulabilirsiniz. Ancak bunların fazla miktarda yapılması da ödem oluşmasına katkı sağlar.  Birçok insan ödemin aşırı egzersizden kaynaklandığını bilmez. Özel bir sağlık durumunuz yoksa eğer bedeninize uygun egzersiz programları deneyebilirsiniz. Ayrıca ayakların yukarı dikilip bu pozisyonda bir süre beklenmesi de ayaklardaki ödemin dağılmasına yardımcı olur. Ödemlerin çoğu elinizde ve bileklerinizdeyse de kollarınızı ve ellerinizi başınızın üzerinde her 30 dakikada bir yükseltmeye çalışın.

ÇORAP: Sıkıştırma (destek) çorapları, sıvı birikmesini önlemek için alt bacağınızın ve ayak bileğinizin etrafında basınç tutan sıkı elastik çoraplardır. Tıbbi cihaz mağazalarında ve bazı eczanelerde bu çoraplardan bulabilirsiniz. Çoğu doktor veya fizyoterapist egzersiz yaparken sıkıştırma giysilerini giymenizi önerir. Bazı sıkıştırma giysilerinin vücudunuza özel olarak takılması gerekir. Örneğin bazı kadınlar meme ameliyatından sonra özelleştirilmiş sütyenlerden takarlar.

ANTİOKSİDAN: Antioksidanlar ödemleri dolaylı olarak destekleyebilirler çünkü damarları güçlendirirler. Antioksidan yiyecekleri yemenin yanı sıra üzüm çekirdeği ekstresi (günde iki kez 360 mg) veya yaban mersini (günde üç kez 80 mg) gibi bir ek gıda almayı deneyebilirsiniz.

MASAJ: Masaj yaptırmak vücudunuzdaki fazla sıvıyı ve dokuyu harekete geçirebilir. Lenf Drenaj Terapisi olarak da bilinen lenfödem masajı, vücudun lenfatik sistemine yardımcı olan ve bağışıklık fonksiyonunu destekleyen bir masaj şeklidir. Doktorunuz, bu masaj için özel olarak eğitilmiş bir kişi için size tavsiyede bulunabilir.

BİTKİ ÇAYI: Bitki çayları ürettiğiniz idrar miktarını artırır ve böylece fazla sıvıları vücudunuzdan atar. Ancak bitki çayları kullanmadan önce kullanacağınız bitkiye karşı alerjiniz olup olmadığını ölçün. İlaç kullanıyorsanız bitki çaylarını kullanmadan önce muhakkak bir uzmana danışın.