Tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs, dünya çapında 27 milyonun üzerinde pozitif vaka sayısına ulaşırken ölüm sayısı da 880 binin üzerine çıktı. Çeşitli kısıtlamalar gerektiren pandemi sürecini bir an önce sonlandırmak için aşı çalışmalarına devam eden bilim insanlarının bir çalışması daha umut oldu. Yapılan deneyler sonucu koronavirüs testi pozitif çıkan hastalarda, D vitamini takviyesi alan kişilerin yoğun bakıma alınma oranı yüzde 2 olarak açıklandı. Yani D vitamini, koronavirüs tedavi sürecinde yoğun bakıma alınma oranını yüzde 98 oranında azaltıyor. Peki D vitamini nedir? Nelerde var? D vitamini hangi besinlerde bulunur? Ne kadar alınmalı? Faydaları nelerdir? İşte cevaplar...
D VİTAMİNİ NEDİR?
Yağda çözünen bir vitamin çeşidi olan D vitamini, halk arasında 'Güneş ışığı vitamini' olarak da biliniyor. D vitamini aktif formuna dönüşürken iki aşamalı bir süreç geçirir. İlk olarak, karaciğerdeki kalsidiol depolama formunda oluşturulur. Daha sonra, böbreklerdeki aktif formuna dönüştürülür. D vitamini kalsiyumun normal emilimine, kas ve kemiklerin normal fonksiyonlarının korunmasına katkıda bulunur.
Kemikleri güçlendirmek ve kandaki D vitamini düzeyini normal aralıklarda tutmak, özellikle yaşlılarda görülen, düşme kaynaklı kemik kırıklarını yüzde 20-30 oranında azaltabilmektedir. D vitamini’nin yaşlılarda, bilişsel işlev kaybı, multiple skleroz, romatizmal eklem iltihabı, şeker hastalığı ve bazı kanser türlerine karşı da (göğüs, kolon, prostat kanserleri gibi) koruyucu olabileceği belirtilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, çocuklar, gebeler ve emzikliler ile 50 yaş altı yetişkinler için günlük 5 µg (≥ 200 Uluslararası birim (IU), 51-65 yaş arası bireyler için 10 µg (≥ 200 Uluslararası birim (IU) ve 65 yaş üstü bireyler için 15 µg (600 IU) D vitamini alımını önermektedir.
D VİTAMİNİ NELERDE VAR? | HANGİ BESİNLERDE BULUNUR?
- Güneş ışığı
- Yağ bakımından zengin olan balık çeşitleri (somon, uskumru, ton balığı, sardalya)
- Süt ve süt ürünleri
- Tavuk ciğeri
- Balık yağı
- Yonca
- Isırgan otu
- Maydanoz
- Mantarlar
- Portakal suyu
- Yumurta sarısı
- Tahıl ürünleri
- Sığır karaciğeri
- Morina yağı
D VİTAMİNİ NE KADAR ALINMALI?
D vitamini ihtiyacı yaşa ve kişiye göre değişkenlik gösterir. 1 yaşına kadarki bebeklerde 400 IU yeterli iken, 1 yaşından sonraki 600 IU alınması gerekir. 70 yaşından sonra günlük D vitamini ihtiyacı artmaktadır. Düşük D vitamini seviyeleri, özellikle kemikler ve kaslar ile ilgili bir dizi soruna yol açabilir.
- Fazla Düşük D Vitamini Seviyesi: 30 nmol / L'nin altında (12 ng / mL)
- Hafif Düşük D Vitamini Seviyesi: 30 nmol / L (12 ng / mL) ile 50 nmol / L (20 ng / mL) arasında
- Normal D Vitamini Seviyesi: 50 nmol / L (20 ng / mL) ile 125 nmol / L (50 ng / mL) arasında
- Yüksek D Vitamini Seviyesi: 125 nmol / L'den (50 ng / mL) yüksek
D VİTAMİNİNİN FAYDALARI NELERDİR?
• Kemik ve dişlerin güçlenmesini sağlar. Kalsiyum ve fosforun emilimi için gereklidir. Sinir sistemi, bağışıklık ve bazı hormonlarin düzenlenmesinde görev alır.
• D vitamini kalsiyumu kemiklerde tutar. Yeteri kadar D vitamini yoksa vücut alınan kalsiyumdan gerektiği kadar faydalanamaz.
• Solunum yolu hücrelerinden sentezlenen koruyucu bazı maddelerin üretimini artırır, akciğer ve solunum yolu organlarını enfeksiyonlara karşı korumaya yardım eder.
• D vitamini eksikliği kemik ve kas güçsüzlügüne sebep olur.
• Bebeklerde ve çocuklarda D vitamini eksikliği ; Bebekler ve 5 yaşaltı çocuklar için D vitamini oldukça önemlidir. Eksiklik durumunda vücut kalsiyumu kullanamaz ve raşitzm meydana gelir.
• Raşitizm kemiklerin yapı taşı olan kalsiyumun bağırsaklardan emilimi için gerekli olan D vitamininin eksikliğinden kaynaklanır. Bu hastalıkta kemiklerinde yeteri kadar kalsiyum bulunmayan çocukların bacakları eğrilir ve büyümeleri gecikir.
• Güçlü kemik yapısı için yaşlı insanların kalsiyum ile birlikte D vitamini almaları da önerilmektedir.
• Menopoza bağlı osteoporozda kalça ve omurga kırıklarını engellemek için sadece kalsiyum almak yeterli değildir. Kalsiyumun emilimi için D vitamini de gereklidir. D vitamini kalsiyumun emilimini %65 oranında artırmaktadır.
• D vitamini eksikliğinde kemiklerde ağrılar, yorgunluk, ilerleyen dönemlerde PTH hormonu, kemik erimesi düzeyinde artış meydana gelir.
• Oxford Üniversitesinde görevli profesör George Ebers gebelik sırasında ve çocuklukta D vitamini yetersizliğinin, kişinin küçük yaşta Multiple Skleroz hastalığına yakalanma ihtimalini artırabileceğini belirtmektedir.
• Finlandiya’daki Çocuk Sağlığı Enstitüsü’nün , 12 bin kişi üzerinde yaptığı çalışmaya göre, çocukken alınan D vitaminini, yetişkin yaşta ‘tip 1′diyabet hastalığına yakalanma riskini %80 oranında azaltmaktadır.
• Multiple Skleroz (MS) hastalığı merkezi sinir sistemini etkileyerek beynin görme, konuşma, yürüme gibi fonksiyonları üzerindeki kontrol yeteneğini bozmaktadır.
• İngiliz Tıp Dergisinde açıklanan araştırmaya göre D vitamini kalın bağırsak kanseri riskini azaltmaktadır.
• Son dönemde yapılan araştırmalar D vitamininin kalbin pompalama gücünü ve kalp hücresinin yapısını olumlu olarak etkilediğini göstermektedir.
• Finlandiyalı bilim adamlarınca yapılan ve Archives of Neurology dergisinde yayınlanan araştırma sonucuna göre kanındaki D vitamini düzeyi yüksek olanların düşük olanlara göre Parkinson’a yakalanma riskleri %65 daha az olmaktadır.
