İki haftada 11 kişinin siyaür ile intihar etmesinin ardından uzmanlar siyaür tedariki hakkında uyarılarda bulundu. Siyanür ‘Kontrole Tabi Kimyasallar Yönetmeliği’nde yer almalı ve gübre gibi kontrollü satılmalı. İnternetten satışın önlenmesi için de ruhsat kısıtlamasına gidilmeli
Türkiye’de son günlerde siyanürle ölüm olayları arttı. Siyanür satışı Türkiye’nin en büyük alışveriş sitelerinde bile yapılabiliyor. Bir damlası bile dakikalar içinde öldüren siyanüre kolay ulaşılması tartışma yarattı. Uzmanlar, Milliyet’e şu değerlendirmelerde bulundu:
Adli Bilimciler Derneği Başkanı Prof. Dr. Hamit Hancı: “Siyanür, karbon ve azot atomlarından oluşan bir kimyasal. 26 derecede bile havaya karışabilir ve oda sıcaklığının üzerine çıkınca bir anda buharlaşabilir. Solunum yolu, ağız yolu ve deri yoluyla vücuda karışıyor. En tehlikelisi, solunum yoluyla olması. Çok hızlı öldürür. Yiyecek veya deri yoluyla vücuda girerse birkaç saatte öldürüyor. Onun için aynı zamanda kimyasal silah olarak da kullanılıyor. Siyanür kandaki oksijenin hücrelere girişini engelliyor. Maalesef ülkemizde siyanür, ‘Kullanımı Kontrole Tabi Kimyasal Maddeler Hakkında Yönetmelik’te yok. Yönetmeliğin özelliği, dağıtım kanallarının her birinin takip edilmesi. Üretim nerede, nerede satılıyor ve son kullanıcı kim? Yönetmelik hepsinin tespitini istiyor. O zaman daha sıkı kontrol oluyor. Bu yüzden siyanürün yönetmelik kapsamına alınması önemli. Eskiden insanlar gübre alabiliyorlardı. Gübreden bomba yapılabildiği için yönetmeliğe alındı ve şimdi başından sonuna kadar denetimli. Bunun siyanür için de gelmesi gerekiyor. Siyanür sanayide kullanılan bir madde. Sanayi dışı nedenle siyanürü alacak kişi üç nedenle alabilir; intihar, cinayet ve kimyasal silah yapımı. Ayrıca merdivenaltı satış yapan kimya depolarının ve internetin de denetlenmeye ihtiyacı var.”
‘Belgeyle alınabilmeli’
TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Başkanı Dr. Ali Uğurlu: “Siyanür zehirli bir madde. Alım-satımı konusunda sınırlama yok. Elbette sınırlama gerekiyor. ‘Kullanımı Kontrole Tabi Kimyasal Maddeler Hakkında Yönetmelik’te bazı tehlikeli maddeler sınırlandırılmış. Ama bu listede siyanür yok. 3-4 ay öncesine kadar bile internetten çok rahatça satılabiliyordu. Bugün siyanür almak isteyen biri, kimyasal madde satıcılarından bunu rahatlıkla temin edebiliyor. Bu yüzden alım ve satımına sınırlama getirmek gerekiyor. Ayrıca en önemlisi yönetmeliğin listesine almak lazım. Siyanürün belge ile alınması gerekiyor. Eğer bu maddeyi alacak kişi esnafsa, esnaf odasından, sanayici ise sanayi odasından ya da kimya mühendisleri odasından verilen belge ile alabilmeli. Kimyasal madde satan bir dükkana ‘Bu kadar siyanür lazım’ denildiğinde verilmemeli. Ama maalesef veriliyor.”
‘Ruhsata bağlanmalı’
Bilişim uzmanı Avukat Gökhan Ahi: “Her türlü tehlikeli madde internet üzerinden rahatlıkla alınıp satılabiliyor. Buna engel yok. Sadece suç olan ya da belli bir ruhsata bağlı olan maddelerin satışı yasak. Siyanürün ruhsatı yoksa, sınıflandırılması lazım. Sonuç itibariyla siyanür, sadece sanayide kullanılan tehlikeli bir madde. O yüzden internette tüketiciye açık sunulmaması gerekiyor. Bunu engellemek için özel bir ruhsat kısıtlaması gerekiyor. Sadece ruhsatlı alıcılar ve satıcılar gibi. Örneğin, potasyum nitrat bir gübredir ama patlayıcı yapımında kullanılır. Bu maddenin alımı ve satımı ruhsata bağlandı. Şu anda kontrollü satılıyor. Siyanürün de belli bir ruhsata bağlanması lazım.”
