18. yüzyılda Osmanlı topraklarında ortaya çıkan ve tasavvuf akımına karşı reddiye çıkışlarıyla gündeme gelen Vehhabilik, dört mezhebi ret etmemekle birlikte dört mezhep imamının itikadını kabul eden bir ehli sünnet akımdır. Vehhâbîlik nedir? sorusunun detaylı açıklaması ise haberimizin içeriğinde yer almaktadır. İşte Vehhâbîlik hakkında Diyanet İşleri Başkanlığı'ndan bilgi...
VEHHÂBÎLİK NEDİR?
Muhammed b. Abdilvehhab Riyad yakınında Uyeyne’de dünyaya gelmiş, babasından bir müddet ilim tahsil ettikten sonra Mekke ve Medine’ye gitmiştir. Burada İbni Teymiyye’nin fikirlerinden etkilenen İbn Abdilvehhab, Basra’ya geçerek dinin bizzat ana kaynaklarından öğrenilmesi gerektiğini savunmuştur.
Riyad çevrelerinde’’emr bi’l-ma’ruf nehy ani’l-münker’’ hareketini başlatan Abdülvehhab, ilk dönemler yerel bazı tepkilerle karşılaşsa da bölgenin nüfuzlu kabilelerinden Suudilerle anlaşarak bu ailenin himayesinde görüşlerini yaymaya başlamıştır.
VEHHÂBÎLİK HAKKINDA DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI'NDAN BİLGİ
İbn Abdilvehhab görüşlerini içeren Kitabu’t-Tevhid’de Müslümanların birçok noktada şirke düştüğünü savunmuş, onları içine düştüklerini iddia ettiği şirkten kurtarmaya çalışmıştır.
İbn Abdilvehhab’a göre tevhit sadece dil ve kalp ile değil yapılan davranışlar yoluyla da ortaya konmalıdır. O nedenle türbe ziyaretleri, tarikatlar, şefaat gibi konularda Müslümanların büyük çoğunluğunu dışlayıcı bir tavır takınan İbn Abdilvehhab, her türlü yolla onları tevhide daveti mezhebinin şiarı olarak benimsemiştir. Bu tutumu diğer Müslümanların tepkisine yol açmıştır.
Bidat anlayışının sınırlarını çok fazla genişleten Vehhabilik, türbe ve mezar ziyaretleri, şefaat ve tevessül gibi konuları bidat ve şirk dairesine sokarak, muhaliflerinin tevhitten uzaklaştığını iddia etmiştir. Ayrıca bu gibi kimselerle kuvvet kullanılarak mücadele fikrini savunan Vehhabiliği, nüfuzlarını genişletmek için kullanan Suud ailesi, Hicaz ve Necid bölgesi Araplarını Muhammed b. Abdülvehhab’ın fikirleri etrafında toplayarak Osmanlılara başkaldırmış, uzun süren mücadeleler ve batılı güçlerin de desteğiyle bugünkü Suudi Arabistan devletini kurmuştur.
Günümüzde mensupları en fazla Suudi Arabistan’da bulunan Vehhabilik, münferit olarak diğer İslam ülkelerinde de kendine taraftar bulabilmektedir.
Kaynak: Diyanet İşleri Başkanlığı
