Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak piyasaları rahatlatacak planın hazır olduğun açıkladı. Dolar kurundaki dalgalanmaya da değinen Bakan Albayrak, kurdaki gelişmelerin çok net saldırı göstergesi olduğunu söyledi ve yarın piyasaları rahatlatacak duyurular yapılacağını belirtti. Bakan Albayrak, gerekirse mali kural uygulanır açıklamasında bulundu. Mali kural ise vatandaşlar için merak konusu oldu. Peki, mali kural nedir? İşte merak edilen mali kural teriminin tanımı...
Bakan Albayrak gelen son dakika bilgisine göre Kurdaki dalgalanmaya karşı aksiyon planı hazırladıklarını bildirdi:
"Bankalarımızla birlikte kurdaki bu dalgalandırmanın en fazla etkilendiği kesim olan reel sektör firmalarımızın KOBİ'ler dahil durumlarıyla ilgili aksiyon planımızı hazırladık. Bankalarımız ve BDDK ile beraber gerekli önlemleri hızlı bir şekilde alacağız. Gerekirse mali kural uygularız" Peki mali kural nedir? İşte mali kural tanımı:
MALİ KURAL NE DEMEK? MALİ KURAL ANLAMI
Mali kural, kurallara bağlı maliye politikası söz konusu olduğunda uygulanacak maliye politikasının esneklik limitlerini belirleyen kurallara verilen isim[1]. Mali kurallar, bütçeleme sürecinin karar alma ve uygulama aşamalarını davranışsal veya yasal normlarla düzenleyen temel ilkeler biçiminde değerlendirilmektedir[2]. Mali kural, makroekonomik düzeyde bütçe büyüklükleri üzerine bir takım niceliksel sınırlamalar getirmek suretiyle maliye politikalarını kısıtlayan ve yakından disipline eden uygulamalar biçiminde tanımlanmaktadır. Mali kural kapsamında kamu harcamaları, vergiler, bütçe dengesi ve borçlanma düzeyi yakından izlenen öncelikli değişkenlerdir.
MALİ KURAL NE ZAMAN UYGULANMAYA BAŞLANDI?
Mali Kural Farklı kompozisyonlarla özellikle 1990'lı yıllardan itibaren birçok ülkede uygulanmaya başlanmıştır.
Kamu maliyesi açısından izlenecek politika esnek ya da kurala bağlı politika şeklinde oluşturulabilir.
Esnek maliye politikası, maliye politikasının anayasa ve yasalarda çizili kurallar içinde yürütülmesi koşuluyla esnek biçimde yürütülmesi olarak tanımlanabilir.
Kurala bağlı maliye politikası ise kamu kesiminin gelir, gider, borçlanma ve finansal yükümlülük altına girme konularında orta ve uzun dönemde izleyeceği politikaların esneklik limitlerinin belirli kurallara bağlanması olarak tanımlanabilir.
Mali Kural Denklemi
Orta vadeli programla birlikte yenilenmiş bir yapı içinde gündeme gelen mali kural şöyle bir denkleme dayandırılıyor
Äa=y(a-1 a)+k(b-b)
Denklemin Notasyonu aşağıdaki gibidir.
Äa= Kamu a çığındaki uyarlamanın GSYH’ya oranı,
y= Kamu açığının orta uzun vadeli hedefine yakınsama hız katsayısı,
a-1= Bir önceki yılın gerçekleşen kamu açığı/GSYH oranı,
a*= Orta uzun vadede hedeflenen kamu açığı/GSYH oranı,
k= Konjonktürel etkiyi yansıtma katsayısı,
b= GSYH reel büyüme hızı, b*= GSYH büyüme hızının uzun dönemli ortalaması.
Bu denklemdeki y ve k katsayıları negatif değer taşıyor.
Denklemdeki harflerin yerine ilgili sayı ve oranlar konulduğunda ulaşılacak olan sonuç yani kamu açığındaki uyarlama/GSYH oranı, eksi çıkıyorsa kamu açığında azalma, artı çıkıyorsa kamu açığında artma söz konusu demektir.
