Suudi Arabistan’ın Kâbe’nin duvarındaki Hacerü’l-esved taşının Metaverse dünyasında ziyarete açılacağını açıklaması ile “Sanal hac olur mu?” tartışması ateşlendi. İlahiyatçılar ise bu konuda şöyle bir yorumda bulundu. Dijital dünyada hac mekanlarının ziyaret edilmesinin yararlı olabileceğini ancak ibadet sayılamayacağını belirttiler.
'KABEYİ GEZECEĞİZ AMA İBADET OLMAZ'
'Sanal hac olur mu?' tartışmalarına Diyanet İşleri Başkanlığı Hac ve Umre Hizmetleri Genel Müdürü Remzi Bircan açıklık getirdi. Bircan,
"Metaverse hac diye bir şey yok. Suudi Arabistan Hac Bakanlığı’nın bize bildirmiş olduğu şekliyle haccımızı yapacağız. Bize oradan gelen bir yazı yok. Metaverse ile Kabe’yi gezeceğiz ama bir ibadet söz konusu olamaz.
Mesela Arafat’ın belli bir sınırı var. Siz o sınırın dışına çıkamazsınız, toprağa ayağınızın değmesi lazım.” Bircan, “İstanbul’da bir arkeoloji müzesi nasıl 3D gözlüğü alınarak geziyorsak, Suudi Arabistan’da oradaki mekanların içine yapılan gezi program çalışmasıdır. Kabe’yi tanıtmak için yapılıyor. Mesela şurada Kabe var, Hacerü’l-esved şurada. Tamamen bilgilendirme. Hacca gidecek vatandaşlarımız oraya gittiğinde şaşırmasın diye 3D’li çalışmamız bulunuyor” dedi.
'İMKANI OLMAYANLAR İÇİN BULUNMAZ BİR FIRSAT'
Konuyla ilgili 29 Mayıs Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Öğr. Üyesi Hatice Boynukalın da düşüncelerini belirtti. 'Sanal Hac' konusunu bir ibadet değil de bir imkan olarak görmek gerektiğini ifade eden Boynukalın, “İmkansızlık sebebiyle kutsal topraklara gidemeyen için kutsal toprakları çevrim içi olarak ziyaret etmek bulunmaz bir fırsat olur. Ancak bu ziyaret, kişinin üzerindeki farzın düşmesine sebep olmaz.
Peygamberimiz, ‘Hac ibadetinizi öğreniniz, benim yaptığım gibi yapınız’ buyurmaktadır. Burada amaç hakiki olarak bulunuştur. Hac ibadetleri, şeytan taşlama, tavaf gibi bedenen yapılması gereken kurallar bütününden oluşur. Nasıl ki sanal evrende yemek yediğinizde doygunluk hissi olmuyorsa hac ibadetinin yerine getirilmesi için Metaverse’te sunulan imkânlarda kişinin hacı olmasına sebep olmaz.” dedi.
'HACI OLMUŞ, UMRE YAPMIŞ OLMAZSINIZ'
İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Abdullah Trabzon’un konuyla ilgili görüşleri ise şu şekilde oldu: “Sanal ile gerçeklik kesinlikle bir olamaz. Sanal olarak Kabe’yi ziyaret edince hacı olmuş olmazsınız, umre yapmış olmazsınız. Dolayısıyla Metaverse ile hac ibadeti diye bir kavram çıkarsa birileri de kalkıp Metaverse ile namaz ibadeti der. Oturduğum yerden sanal alemden namaz kılabilirim sonuçta hissediyorum diyebilir. Fakat bu kesinlikle fıkhi olarak geçerliliği olmayacak bir şeydir.”
