Gazi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bülent Özmen, Türkiye'nin Yeni Deprem Tehlike Haritası'nın İstanbul ve Ankara'ya etkilerine ilişkin konuştu.
Bülent Özmen, birçok ilin deprem tehlikesine ilişkin değişikliği içeren Türkiye'nin Yeni Deprem Tehlike Haritası'nın 1 Ocak'ta yürürlüğe girdiğini hatırlattı ve bu haritaya göre İstanbul ve Ankara gibi birçok ilin deprem tehlikesinde önemli değişiklikler olduğunu kaydetti.
Haritanın dünya ve Türkiye'deki gelişmelere paralel olarak 23 yıl aradan sonra yeniden düzenlendiğini belirten Özmen, artık her yerleşim biriminin, mahallenin deprem tehlikesinin faya yakınlığına veya uzaklığına bağlı olarak değiştiğini kaydetti.
Yeni haritanın yürürlüğe girmesiyle 1996 tarihli eski haritayla depreme maruz bölgeler olarak tespit edilen yerlerin yürürlükten kaldırıldığını aktaran Özmen, "Ayrıca 'birinci-ikinci derece deprem bölgesi' ifadeleri ortadan kalktı. Artık her yerleşim biriminin, mahallenin hatta binanın deprem tehlikesi koordinat bazında e-Devlet şifresiyle Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının web sayfasından öğreniliyor. Bu sayede bulunulan yerin, bölgenin deprem tehlikesiyle ilgili çok farklı şekilde sorgulamalar yapılabiliyor, istenirse bunlar harita üzerinde gösterilerek rapor halinde çıktısı alınabiliyor." diye konuştu.
Özmen, yeni haritanın yürürlüğe girmesiyle bazı illerin deprem tehlikesi değerinin düştüğü, bazı illerin yükseldiğini bir kısmının ise aynı kaldığını dile getirdi.
YENİ HARİTANIN İSTANBUL'A ETKİLERİ
Özmen, eski haritanın, deprem tehlike parametresi olan sağlam zemindeki maksimum yer ivmesi değerini gösteren "g"ye göre (50 yılda yüzde 90 ihtimalle aşılmayacak yer ivmesi değeri) Türkiye'yi 5 dereceye ayırdığını ifade etti.
Buna göre birinci derece deprem bölgelerinin yer ivmesinin 0.40 g ve daha büyük, ikinci derecenin 0.30-0.40 g, üçüncü derecenin 0.20-0.30 g olduğunu belirten Özmen, dördüncü derecenin 0.10-0.20 g ve beşinci derece deprem bölgeleri yer ivmesinin ise 0.10 g'den küçük olması beklenen bölgeleri gösterdiğini dile getirdi.
Eski haritanın Türkiye yüzölçümünün yüzde 66'sının birinci ve ikinci derece deprem bölgesinde bulunduğunu ve nüfusunun yüzde 71'inin bu bölgelerde yaşadığını gösterdiğini aktaran Özmen, şöyle konuştu:
"Yeni haritanın yürürlüğe girmesiyle 1996 tarihli haritayla depreme maruz bölgeler olarak tespit edilen yerlerde önemli değişiklikler oldu. Marmara Denizi'ne yakın ilçelerde deprem tehlikesi arttı. Eski haritaya göre İstanbul'un Adalar, Avcılar, Bakırköy, Eminönü, Kadıköy, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sultanbeyli, Tuzla, Üsküdar ve Zeytinburnu ilçeleri birinci derece deprem bölgesi altında olduğu için yer ivmesi değeri 0,40 g olarak alınmakta ve bu değerin ilçe sınırları içinde her yerde aynı olduğu kabul edilmekteydi. Ama artık her mahallenin veya binanın deprem tehlike parametresi faya uzaklığına ve zemin sınıfına bağlı olarak değişebiliyor. Bu ilçelerin Marmara Denizi'ne yakın olan bölgelerinde beklenen maksimum yer ivmesi değerlerinde önemli artışların olduğu görülüyor. Bu artış yüzde 50 ile en fazla Adalar'da meydana gelmiştir. Avcılar, Bakırköy, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Tuzla ve Zeytinburnu'nun Marmara Denizi'ne yakın olan bölgelerinde yaklaşık yüzde 5-25 oranında artışlara neden olduğu görülüyor. Sultanbeyli ve Üsküdar'da ise yüzde 5-10 oranında azalışa neden olmuştur."
"Yüzde 70 ile en fazla Büyükçekmece ilçesinde artış var"
Özmen, eski haritada ikinci derece deprem bölgesinde gösterilen Bağcılar, Bahçelievler, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beykoz, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Esenler, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kağıthane, Silivri, Şile, Şişli ve Ümraniye'nin Marmara Denizi'ne yakın olan bölgelerinde yer ivmesi değerlerinde önemli artışların görüldüğünü belirterek, "Bu artış yüzde 70 ile en fazla Büyükçekmece'de meydana gelmiştir. Bağcılar, Bahçelievler, Esenler, Fatih, Güngören'in Marmara Denizi'ne yakın olan bölgelerinde yaklaşık yüzde 35-45 oranında, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beyoğlu, Çatalca, Gaziosmanpaşa, Kağıthane, Silivri, Şişli ve Ümraniye'de yüzde 15-30 oranında, Beykoz ve Şile'de ise yüzde 5 oranında artışlara neden olduğu görülmüştür." ifadesini kullandı.
Eski haritada üçüncü derece deprem bölgesinde gösterilen Eyüp ve Sarıyer ilçelerinin ise yer ivmesi değerlerinde önemli artışlar olduğunun görüldüğünü aktaran Özmen, bu artışın Eyüp ilçesi için yüzde 80'i, Sarıyer ilçesi için de yüzde 50'yi bulduğunu söyledi.
YENİ HARİTANIN ANKARA'YA ETKİLERİ
"Başkent deprem tehlikesi açısından önemli değişikliklere uğradı"
1996 resmi deprem bölgeleri haritasında 4'üncü derece deprem bölgesi içinde gösterilen Ankara'nın, yeni haritanın yürürlüğe girmesiyle deprem tehlikesi açısından önemli değişikliklere uğradığına işaret eden Özmen, şu bilgileri verdi:
"Ankara'da bazı ilçelerinin deprem tehlikesi yükselirken, bazı ilçelerinin deprem tehlikesi düştü. Eskiden dördüncü derece deprem bölgesinde gösterilen Ankara merkez, Çankaya, Altındağ, Etimesgut, Keçiören, Mamak, Sincan, Yenimahalle, Gölbaşı, Keçiören, Mamak gibi merkezde olan ilçeler de deprem tehlikesi değeri yüzde 50 kadar artmıştır. Eskiden birinci derece deprem bölgesinde gösterilen Evren ilçesinin deprem tehlikesi yüzde 75 kadar düşmüştür. Şereflikoçhisar ilçesinde ise deprem tehlikesi yüzde 50 kadar düşmüştür. Ayrıca Bala, Beypazarı, Çamlıdere, Elmadağ, Güdül, Kahramankazan, Kızılcahamam gibi ilçelerde deprem tehlikesi önemli oranda azalmıştır."
Özmen, Türkiye'de artık binaların deprem yükü hesaplamaları, güçlendirme çalışmaları, riskli yapıların belirlenmesi ve kentsel dönüşüm çalışmalarının yeni haritaya göre yapılacağını, bu haritanın kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında riskli binaların belirlenmesinde ciddi rolü olacağını sözlerine ekledi.
