İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, CNN Türk'te Ahmet Hakan'ın sunumuyla ekrana gelen Tarafsız Bölge programına deprem bölgesi Hatay'dan canlı bağlantıyla katıldı. Bakan Süleyman Soylu, Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesinde saat 04.17'de meydana gelen ve 10 ili etkileyen depremin olduğu gece ve sonradan yaşanan süreç hakkında konuştu. Bakan Soylu duygu dolu anlar yaşadı.
Bakan Süleyman Soylu'nun açıklamaları şöyle:
Milletimizin mübarek gecesini tebrik ediyoruz. Depremde kaybettiğimiz tüm vatandaşlarımıza rahmet diliyorum, yaralılarımıza şifa diliyorum. Herkesle beraber depremin ortaya çıkardığı sonuçları telafi edebilmek ve ağır süreçteki yaraları sarmak için mücadele ortaya koyuyoruz. Antakya'dayız şu anda. Biraz önce Osmaniye'deydim. Her bir bölgede değerlendirme yapıp, Ankara'daki merkezle ve sayın Cumhurbaşkanımızla paylaşmak ve anlık koordinasyon için arkadaşlarımızla değerlendirme içerisindeyiz. 39 bin 672 vatandaşımızı kaybettik. Arama kurtarma çalışmalarının önemli ölçüde tamamlandığı, 300 binada çalışmaların devam ettiği bir bölümü Hatay Antakya, bir bölümü Kahramanmaraş'ta bir kısmının Adıyaman'da bir de Diyarbakır'da devam ettiğini söyleyebilirim.
DEPREMİN OLMASI SONRASI İLK SAATLERDE YAŞANANLARI ANLATTI
5.05'te AFAD merkezindeydik. İlk yaptığımız uluslararası 4. seviyeye çıkmaktı. Türkiye'de 5.45'te bu illere destek olacak tüm illere çağrıya çıkıldı. Araç gereç, gönüllü çağrısına çıkıldı. Birçok bakanımızla hangi illere gideceğimizi Sayın Cumhurbaşkanımıza arz edip, adım atılması sağlandı. Kahramanmaraş havalimanına inmek istedik inemedik. Gaziantep Havalimanı'na zorlayarak inebildik. 8.15'te bir iki kere inelim diye zorladık. Gaziantep'te hepimiz kendi alanlarımıza devam ettik. 9.15'te Gaziantep'te gördüğüm ilk manzarada dedim ki, Allah böyle felaketi kimseye yaşatmasın. İlk arama kurtarma ekibi 9.30'da oradaydı. Yol ortadan bölünmüştü. Temas bir saatten sonra kesildi. Soğuk var. Orada o saatten itibaren mücadele başladı. Depremin merkezi Pazarcık'ın Eğirli Köyü'ne gitmeye çalıştık. İkinci depremle karşılaştık. Önümüzde bir araba takla attı. Şehre dönüp süreçleri takip etmeye çalıştık. Yıllardan beri Türkiye deprem hazırlıklarını sürdürüyor. 3-4 yıldır 106 üzerinde arama kurtarma ekibi yaptık. Aslında hazırlığımız İstanbul depremiydi. 2019'da yaptığımız hazırlıklardan biri Risk Azaltma Planı'na Kahramanmaraş'ta başladık. Planları bütün illere yönelik bitirdik. 2023 yılını afet tatbikat yılı ilan ettik. Mersin Akkuyu Nükleer Santral, dahil olmak üzere, hastaneler dahil olmak üzere 97 bin deprem tatbikatı yaptık. 620 bin afet gönüllüsü oluşturduk. Son 3 yılda hangi tecrübeyi yaşamışsak o sonucu sisteme aktarmaya çalıştık.
"TÜRKİYE DEPREMİ HABER ALIR ALMAZ, AFAD MERKEZİ'NDE BU SİSTEMİ HAREKETE GEÇİRMİŞTİR"
Birimlere arama-kurtarma kapasitesi koyduk. Bunları yaparken önümüze koyduk, Türkiye afet bölgesidir. Bir kapasite anında harekete geçirildi. Jandarmasından polisine kadar, DSİ ve karayollarına kadar yetmedi, uluslararası sisteme kadar. Biz saat 5.30'da çağrıya çıktık, karşılık aldık 3-5 dakika içinde çağrıya çıktılar. Türkiye depremi haber alır almaz, AFAD Merkezi'nde bu sistemi harekete geçirmiştir. AFAD'ın yaptığı kimin nereye gideceğini yönetmekti, hepsini yönlendirdi. Nasıl biz kendimizi deprem bölgesine atmak istiyorsak, arama kurtarma ekipleri de öyle. Doğal olarak tüm araçların 20 bin üzerinde arama kurtarma yapıldı. Bu depremin büyüklüğü, etkisi, bu depremin yıktığı binalar ve bu depremin özellikle yıktığı fay hattı esas itibarıyla ve biraz önce anlattığım koşullar havalimanlarının kapalı olması, telefonların çekmiyor olması, hava şartlarının ciddi şekilde etkilemesi evet bir zaman diliminde alana ulaşmayı zorlandırdı. Ama o insanlar yola çıktı. Gaziantep Havalimanı'na indiğimizde etki alanını görebildik. İkinci problem yaşadığımız ikinci depremdi. Deprem başka bir hatta daha yaygınlığa gitmiş oldu. Türkiye'de tüm itfaiyeler aynı anda harekete geçirildi.
"BİZ ACI BİR RASYONELİTEYLE KARŞI KARŞIYAYIZ. BİR TARAFTAN ARAMA KURTARMA, BİR TARAFTAN CENAZELERİMİZİN DEFİNİNİ YAPMAK ZORUNDAYIZ"
Tüm kapasitemizi buraya aktardık. Bizim önceden planladığımız nerede ne yapacağımızı planladığımız. Elbette bir şeyler söyleyecekler. Bizim söylediğimiz bir tek şey var. Bu söylemler olacak. Ama biz acı bir rasyoneliteyle karşı karşıyayız. Bir taraftan arama kurtarma, bir taraftan cenazelerimizin definini yapmak zorundayız. Bazen 20 saat masanın başından ayrılamadım. Bütün bunları yaparken bir taraftan yalanla ilgilenecek zamanımız olmadı. Yapmak istediğimiz tek bir şey vardı vatandaşımızın karşısında dinç durmak. Çok gıda geldi yollar kapandı dendi. Bu çok normal bir şey. 3-4 gün ile gıda ve diğer lojistiklerin girişini engellemeyiz. 4-5 günden sonra depolara alır ve dağıtımını sağlamaya çalışırız.
"DÜNYADA HİÇBİR ÜLKE BU KADAR BÜYÜK BİR DEPREMDE BU KADAR KISA SÜREDE YAYGINLIĞI OLUŞTURAMAZ"
Daha önce Elazığ, İzmir'de orman yangınlarında karşı karşıya kaldığımız modeldir. Burada ölçek çok büyük. 3 Hollanda büyüklüğünde. Bütün arkadaşlarımız her yerde aynı çabayı sevk etmek için büyük çaba sarf edildi. Dünyada hiçbir ülke bu kadar büyük bir depremde bu kadar kısa sürede yaygınlığı oluşturamaz. Ne kadar STK varsa, ne kadar arama kurtarma iş makinası varsa buraya aktılar. Hijyenden ekmeğine kadar tüm detaylarda eksiklikleri sağlamaya çalışan anlayış ortaya konuldu. Hiçbir panik, şaşırmışlık söz konusu değildir. Üzüntülüyüz, büyük kayıplar yaşadık. Medeniyetimizin en güzel şehirlerinde hem insanların yaşadığı hatıralar medeniyetlerin bıraktığı miraslar yerle bir oldu. Bizim millete karşı sorumluluğumuz var. Yöneticiler olarak biz dik durmak zorundayız. Ben Antakya'ya geldim, burayı Deprem olarak tanımlamak doğru değil dedim. Antakya'da hasar oranı yüzde 51. Antakya'da 2 binadan biri bina şu anda yok. Binalar birbirine girmiş. Buranın sürecini içinde yaşamak başka bir şey.
"BU DEPREM, BU SÜREÇ İÇERİSİNDE BİTMEYECEK. ÖNÜMÜZDE 1 YILLIK SÜREÇ VAR"
Burada çalışanların 'Travmaya nasıl yardımcı olacağım?' diye düşünmeleri inanılmaz bir durum. Bu deprem, bu süreç içerisinde bitmeyecek. Önümüzde 1 yıllık süreç var. 99 depremini hatırlıyoruz. El birliğiyle hareket edilmesi lazım. Bölgeleri dolaşıyorum. Hep birlikte koordinasyon içerisindeyiz. 13. gününe giriyoruz. 200 bine yakın çadır kurulmuş, 1 milyon şehirlerden tahliye edilmeye çalışılan. Şehirden tahliyeyi şunun için istedik, bir buçuk ay sonra yapılacaklar var. Buralar medeniyet bahçeleri. Bizden sonraki nesiller bu tabloyla karşılaşmayacak şehirlerle buluşacak.
GÖZYAŞLARINA ENGEL OLAMADI
Bazen görülen tablolar karşısında insan olarak etkileniyoruz. Ben bir enkaz başına gittim Maraş'ta sabah. Teyzemiz beni gördü. Yüzüme baktı, ayağa kalktı. 'Ne olur otur' dedim. 'Benim devletim gelmiş' dedi. '7 cenazem var. Devletim gelince ayağa kalkmak zorundayım' dedi. Bu ekip inanıyorum ki, milletimize mahçup olmadan, gelecekte böyle bir şey olduğu zaman bu yıkıntıyla karşılaşmayacak anlayış bırakacağımıza inanıyorum.
"EV YAPMAKLA KALMAYACAĞIZ, ŞEHRİ TARIMDAN ÜRETİME AYAĞA KALDIRMAK ZORUNDAYIZ
Her bakanlığın kapasitesi var. Birlikte olduğumuz ayrı olduğumuz alanlarda oldu. Valiler, belediyeler ve diğer unsurları oraya çekiyoruz. Orada bir sistem oluşuyor. İlk andaki olaylardan şimdi farklı noktaya geldik. Şimdi çadır kentler var, sonra konteyner merkezleri olacak. Bu arada hasar tespitleri bizim için önemli. Pazartesi itibarıyla tamamlanacağını düşünüyoruz. Ev yapmakla kalmayacağız, şehri tarımdan üretime ayağa kaldırmak zorundayız.
Bölgedeki insanlar bilsinler. Bu şehirde yaşayacak hiç kimseyi yalnız bırakmayacağız. Sayın Cumhurbaşkanım söyler hep, 'İnsanları evine sokmadan, işine gitmesini temin etmeden o şehirden çıkamayız.' Devlet burada yoktu demek, bu tanımlamayı tam anlamıyla yapmamak anlamına gelir. Özellikle definlerde hepimiz titizlikle davrandık. 688 kimliksiz cenazeler var. Birimler oluşturuldu, DNA'lar alınıyor, tespit yapılıyor. Mezarlık içerisinde ayrı yerlere gömdük ancak kimliklendirdikçe kimliklerini koymaya çalışıyoruz. Bir ara büyük gönderim söz konusu oldu. Sonra araç yoğunluğu görülünce, duralım anlayışı söz konusu oldu. 1 yıl boyunca yardımların devam etmesi gerekir. Devlet kendi kaynaklarından süreci yönetecektir. Özellikle gıda yardımı. Barınmada yardımcı olmak isteyenler olabilirler. Elbette ki kitaplara ihtiyaç var. Giysiye ihtiyaç var. Ama ikinci el yok. Buradaki vatandaşlarımızın 2. el kıyafete ihtiyacı yok.
Bunu ilk kez yapmıyoruz. Dünyada hiçbir yerde çadır kentte çocuk oyun alanı örneği gösterilemez. Bunların hepsi olacak. Biz orayı yaşam alanına döndürüyoruz. Konteyner kentlerde de aynısı olacak. Elbiselerin ortaya döküldüğü görüntüler var. Bizimle ilgisi yok. Yardıma gelenler dağıtıyor, elinde kalanları oraya koyup gidiyor. Burada herkes depremzede. Bize itimat etsinler. Aşevlerimizin ulaşmadığı yer söz konusu değil. Bölgede ulaşamadığımız yer söz konusu değil. Çamaşırhane ihtiyacımız var, geliyor. Belediyelerden tüm tuvaletleri çektik. Banyo meselesi bizim dikkatli olduğumuz. Konteyner kentlerde böyle problem olmayacak. Duşu da çağırıyoruz. Tuvalet konusunda ihtiyaçların kısmen giderildiğini söylüyorum.
DEPREM SORNASI YAĞMA İDDİALARI
Hiçbir yerde böyle bir olay söz konusu değil. Yağma şöyle olur. Herkes cinnet halindedir alır götürür. Böyle bir görüntü yok. Bu bölgelerde hırsızlık oluyor zaten. İhbarların bir kısmı sahte. Her bir ihbara gidiliyor. Hatay'da 13 bin jandarma görevli. Bizim güvenlik sağlayamayacak durumumuz yok. Kamu sağlığını düşünürken kamu güvenliğini düşünmemek söz konusu değil. Depremin 2.günü sabahı bizim bölgelerde zincir marketlere 2'şer polis koyduk, birer poşet gıda verdik. Hırsızlık ruhunda varsa, Deprem zamanında da deprem olmadığı zamanda da yapıyor. 121'i gözaltına alındı. Binaları yapanlar bir şeyle karşı karşıya kalacak mı? 80 üzerinde tutuklama gerçekleşti. Hem bilgilerin alınması hem yakalanmaları konusunda ciddi çalışma gerçekleştiriliyor. Diğerlerinin arama çalışmaları devam ediyor. Yargı önünde hesap vereceklerdir. Binalarla ilgili enkaz çalışmaları bitince karot alınıyor ve binayla ilgili delillendirmeyi gerçekleştiriyorlar. Biz bunu yapmazsak, milletimize yanlış yapmış oluruz. Dikkatli şekilde adımlar atılmaktadır. Elbette ki hukuk gereğini yapar. Dedikodu yapanların, dezenformasyonu buzun üzerine isim yazmak bile bunu karşılamaz. Hiçbir karşılığı söz konusu değildir. Burada yaşanan acı da büyük milletimizin ortaya koyduğu birlik duygusu da büyük. Sadece depremzede değil terör örgütü propagandası dışında hangi siyasi partiden, hangi gruptan kim geliyorsa gelsin ayrım yapılmamıştır. Biz bu süreci tecrübe ve devletimizin kapasitesiyle yönetmek zorundayız. Yöneteceğiz.
