Türkiye’nin F-35 program ortaklığının askıya alınmasının ardından Arizona’da test uçuşları için bulunan pilot ve teknik yer personelinin 31 Temmuz itibariyle Amerika Birleşik Devletleri'ni terk etmeleri istenmişti.
Gerekli çalışmalar yapıldı. Pilotlar ve personel geçen hafta Türkiye’ye dönüş yaptı. Bununla birlikte Türkiye’nin program ortaklığı tamamen sonlandırılmadığından, bazı konularda pilotların ve personelin çalışmalarının devam ettiği bildirildi. F-35 diplomasisi gerek Amerika gerekse Türkiye’de yoğunlaşmış durumda.
"OLUMLU YA DA OLUMSUZ GELİŞMELER OLABİLİR"
Henüz netliğe kavuşmayan konuya ilişkin olarak, Türkiye’nin F-35 ortaklığının askıya alınması, planlamalar, uyarılar vb. konularda yazılı bir bildirim yapılmadı. Amerika’nın kamuoyu açıklamaları üzerinden yürüttüğü ve çeşitli diplomatik buluşmalarda gündeme getirilen sürece yönelik Türkiye, muhataplarından, devlet teamüllerine uygun, devletten devlete, yüz yüze ve yazılı bilgi alışverişine dayanan bir tutum izlemesini bekliyor. Dışişleri Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Savunma Sanayi Başkanlığı nezdinde ve en alt kademeden en üst kademeye kadar Amerikan muhataplarla görüşmeler yoğun olarak devam ediyor. Yetkililer, ABD Başkanı Donald Trump’ın ve Pentagon’un görüş farklılıklarını anımsatarak "Çalışmalarımız sürüyor. Olumlu ya da olumsuz, çok değişik gelişmeler olabilir, bekliyoruz" bilgisini verdi.
SÖZ KONUSU 4 UÇAK GÖNDERİLEBİLİR
İki ülke arasındaki görüşmelerde sadece program ortaklığının askıya alınması ve pilot eğitimlerinin durdurulması değil, Türkiye’nin teslim aldığı 4 uçağın gönderilmesi ya da para iadesi konuları da konuşuluyor. ABD’nin açıklamasında teslimatlar donduruldu denirken, söz konusu 4 uçağın Türkiye’ye getirilmesine karşı da ABD’nin türlü zorlaştırma yöntemleri var. Uçakların varış güzergahının Türkiye olması halinde çeşitli nedenlerle kalkış izni verilmemesi, havada yakıt ikmali desteği sağlanmaması, Türkiye’den uçakların getirilmesi için gönderilebilecek Türk yakıt ikmal uçaklarının ülkeye sokulmaması gibi dolaylı yoldan çok sayıda yöntemin devreye sokulabileceğinin mesajları Amerikan yetkililer tarafından verilmiş durumda.
13 PİLOT AMERİKA'DA EĞİTİM GÖRECEKTİ
Türkiye üretim programına ortak olduğu ve 100 adet siparişi bulunan F-35 savaş uçaklarından ilk 4’ünü teslim aldı. Uçaklar Türk Hava Kuvvetleri envanterine girdi. Teslim alınan ilk 4 uçağın, halihazırda, 2020 sonuna kadar ABD’de Luke Üssü’nde pilot eğitimleri için kalması planlanıyordu. 5. ve 6. uçaklar ise Kasım 2019’da Türkiye’ye intikal edeceklerdi. F-35 filoları ve eğitim merkezi için 7’inci Ana Jet Üs Komutanlığı hazırlanmıştı. Temmuz ayında Luke Üssü’nde 6’sı pilot olmak üzere yaklaşık 40 Hava Kuvvetleri personeli eğitim görüyordu. 2020 yılına kadar da 13’ü pilot olmak üzere toplam 332 personelin ABD’de eğitim görmesi planlanıyordu.
