Yaşanmayan olayları yaşamış olduğuna inanma, beyinde anı kurgulama rahatsızlığı: Sahte Anı Sendromu

Zihninizde, daha önce yaşadığınız anılar olan yer kaplayan bazı olayların aslında gerçek olmadığını biliyor muydunuz? Yaşadığınızı hatırladığınız bazı anlar, aslında beyniniz tarafından oluşturulan hayali anılardan ibarettir.

Tabii tüm anılarınızı sorgulamanıza gerek yok. Fakat yaşanan bazı travmatik anıları beyin farklı detaylar ekleyerek kurgulamaktadır. Bazen hiç yaşanmayan bir anı bile yaşanmış bir olay gibi kurgulamaktadır. Buna "Sahne anı sendromu" denilmektedir. Çok ilginç bir durum olsa da bilimsel deneylerle desteklenmiş ve ispatlanmıştır.

Londra Üniversitesi'nde görev alan Psikolog Chris French, "Sahne anı sendromu" ile alakalı, "Sadece tanık olduğumuz anıları çarpıtmakla kalmıyoruz, aynı zamanda hiçbir zaman yaşanmamış olaylara dair anılar bile üretebiliyoruz! Bu anılar özellikle de, işlevi tartışmalı olan psikoterapi tekniklerinin kullanımı sonucunda istemeden de olsa veya bazı psikoloji deneyleri çerçevesinde kasti olarak da olsa sıklıkla üretilebilmektedir." şeklinde konuşuyor.

Çoğunlukla çocuklukta yaşanan travmalar nedeniyle ortaya çıkan bu sendrom, çok sayıda ruhsal hastalıkla ilişkilidir. Rahatsızlığı ilk olarak Pierre Janet ve Sigmund Freud incelemiştir.

Peki beyin neden sahte anı kurgular?

İnsan beyni genel olarak bir kurgulama eğilimindedir. Hafızalarda deformasyona uğrayan, bazen zayıflayan anılar nedeniyle beyin, o olayları yeniden kurgulamaya başlar. Bazen o kadar gerçeklikten çıkar ki, kişi tüm bunlara rağmen yaşamadığı anılara kesin olarak inanmaya başlar.

Ya da kişi, hayatını kötü anlamda etkileyecek bir şey yaşadığında onu, kendini iyi hissedecek şekilde kurgular ve bu yalan gerçekliğe sıkı sıkıya bağlanarak bu şekilde yaşar.

Ne zaman ortaya çıkabilir?

Yaşlandıkça zayıflayan hafıza ve hafıza kaybı

Kişinin çok fazla fiziksel ve ruhsal şiddete maruz kalması

Çocuklukta yaşanan cinsel travmalar

Bazı ilaçların yan etki yapması

Çoğunlukla yaratıcı bir hayal gücü olan insanlarda görüldüğü tespit edilmiştir. Hayal gücü geniş olan insanlar, anılarını ve olayla ilgili detayları daha iyi şekillendirebilmektedir.

Aynı zamanda sosyal çevre de, sağlıklı bir insanın sahte anı sendromu yaşamasına neden olabilir. Kişiler, bulundukları ortamlara ayak uydurmak, kabul ve ilgi görmek isterler. Bu da uyum sağlamak için beyninin ürettiği yalanlara ve sahte anılara sığınmasına neden olabilir.

Uykusuzluğun da sahte anı üretmeye neden olduğu açıklanmıştır.