Sa'y(Say)
1-Hac ya da Umre yaparken Kâbe yakınlarında bulunan Safâ ile Merve tepeleri arasında, dört gidiş üç geliş olmak üzere yedi defa gidip gelmektir.
2-"Say" kelimesi; koşmak, hızlı yürümek anlamına gelmektedir. Hac ve umrede Kâbe'nin doğu tarafındaki "Safa" tepesinden başlayarak "Merve" ye dört gidiş, Merve'den Safa'ya üç dönüş olmak üzere bu iki tepe arasında ki yedi defa yapılan gidiş-gelişe, SAY denir. Safa ile Merve arasındaki bu yürüme alanı yaklaşık 400 metre uzunluğundadır, bu yürüme alanına MESA denir. Sa'y yapmak vaciptir. Sa'yin aslı, Hz. Hacer'in henüz kendisini emmekte olan oğlu Hz. İsmail için su ararken bu iki tepe arasında koşması hatırasına dayanmaktadır.
Sa'y(Say) hakkında sorulan sıkça sorular
48 Sa’yin şavtlarını eksik yapan kişiye ne gerekir?
Hanefî mezhebine göre sa’yin ilk dört şavtını yapmak farz, yediye tamamlamak ise vacip¬tir. Son üç şavtı terk eden kişinin, her şavt için bir fitre miktarı sadaka vermesi gerekir. Şafiî, Malikî ve Hanbelî mezheplerine göre ise sa’yi yedi şavta tamamlamak rükün oldu¬ğundan, bir şavt eksik olsa bile sa’y geçerli olmaz.
49 Meşru bir mazereti olmadığı halde arabaya binerek sa’y yapan kimsenin ne yapması gerekir?
Hanefî ve Malikî mezheplerine göre gücü yeten kimsenin sa’yi yürüyerek yapma¬sı vaciptir. Bu nedenle meşru bir mazereti olmadığı halde sa’yi tekerlekli sandalye ile yapmak dem (koyun veya keçi kesmeyi) ge¬rektirir.
Şafiî ve Hanbelî mezheplerine göre ise sa>yi yürüyerek yapmak sünnettir. Gücü yetti¬ği halde sa’yi tekerlikli sandalye ile yapmak mekruh ise de ceza gerekmez.
50 Geçerli olmayan bir tavaftan sonra sa’y yapan kimsenin ne yapması gerekir?
Sa’y müstakil bir ibadet değildir. Bu itibarla, sa>yin geçerli olmaması durumunda geçerli bir tavaftan sonra yeniden yapılması gerekir.
51 Umre Tavafını yapıp, sa’y yapmadan tıraş olarak ihramdan çıkan kişinin ne yapması gerekir?
Umre yapmak üzere niyet edip ihrama giren ve umre tavafını yaptıktan sonra sa’y yapma¬dan tıraş olan kişi, Hanefi mezhebine göre ihrçıkmış olur. Dolayısıyla bu durumda um¬renin sa’yini ihramsız olarak yapar. Ancak umrenin sa’yini ihramlı olarak yapmak va¬cip olduğundan, kendisine dem (koyun veya keçi kesmek) gerekir.
Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerine göre ise, sa’y umrenin rükünlerinden biri olduğu için, kişi sa’y yapmadan tıraş olmakla ihramdan çıkmış olmaz; ihram yasağı işlemiş olur. Bu durumda yapması gereken, şayet elbise giymişse tekrar ihram bezlerine bü¬rünerek umrenin sa’yini yapmak ve ondan sonra tıraş olarak ihramdan çıkmaktır. Ayrıca bu kişi ihramdan çıkma vakti gelmeden (sa’y’den) önce tıraş olduğu ve elbise giydiği için kendisine iki ceza gerekir. Ceza konu¬sunda ise muhayyerlik hakkından yararla¬narak ya iki dem, ya altı gün oruç veya on iki fitre miktarı sadaka verme seçeneklerinden birini tercih edebilir.
52 Sa’y esnasında abdesti bozulan kişi ne yapmalıdır?
Hadesten tahâret, yani sa'yi abdestli olarak yapmak sa’yin sünnetlerindendir. Bilerek abdestsiz yapmak ise mekruhtur. Bunun¬la birlikte, tavafı abdestli olarak yaptıktan sonra sa’y esnasında abdesti bozulan kişinin bu haliyle sa’yini tamamlaması durumunda sa’yi geçerli olur.
53 Henüz tavaf yapmadan sa’y yapıp tıraş olan kimsenin ne yapması gerekir?
Henüz tavaf yapmadan sa’y yapan ve tıraş olan kimsenin sa’yi geçerli değildir. Zira sa’yin geçerli olabilmesi için muteber bir tavaftan sonra yapılmış olması gerekir. Do¬layısıyla bu durumdaki kişi ihramdan çık¬mış olmaz; ihram yasağı işlemiş olur. Böyle bir kimse önce tavafını yapar, sonra sa’yini tekrarlar, daha sonra ihramdan çıkar. Ayrı¬ca İhramdan çıkma vakti gelmeden tıraş olarak ihram yasağı işlediğinden dolayı da kendisine dem (koyun veya keçi kesmek) gerekir.
Şafii mezhebine göre ise muhayyerlik hak¬larından yararlanıp; ceza olarak bir dem (koyun veya keçi kesme), üç gün oruç tutma veya altı fitre miktarı sadaka verme seçenek¬lerinden birini tercih edebilir.
54 Umrenin tavaf ve sa’yini tamamlayan ancak henüz tıraş olup ihramdan çıkmadan önce cinsel ilişkide bulunan eşlere ne gerekir?
Umrenin tavaf ve say’ini yaptıktan sonra henüz tıraş olup ihramdan çıkmadan önce cinsel ilişkide bulunan eşlerin umresi geçerli olur. Ancak ceza olarak kendilerine dem gerekir.