Sistemin NATO isimlendirmesi SA-10'dur. S-300 sistemi ilk olarak uçaklara ve cruise füzelerine karşı hava savunması amaçlı geliştirilmiştir. Son türevleri balistik füzelere karşı da savunma yapabilmektedir. Hedefi vuruş kabiliyeti oldukça yüksek olan bu füzeler birçok ülke tarafından kullanılmaktadır.
S-300 sistemi ilk olarak 1979 yılında, büyük sanayi tesisleri, askeri üsler ve düşman uçaklarına karşı hava sahası savunma amaçlı olarak Sovyetler Birliği'nde geliştirilmiştir.
Proje geliştiricisi Almaz-Antey Hava Savunma Şirketi'nin bir alt kolu olan Almaz şirketidir. S-300'ün kullandığı füzeler MKB "Fakel" Tasarım Bürosu tarafından tasarlanmıştır.
Balistik füzelere karşı da etkili olan S-300 günümüzün en gelişmiş hava savunma sistemlerinden biridir. Radarları aynı anda 100 hedefi takip edip aynı anda 12 hedefe kilitlenme yeteneğine sahiptir. Sistem beş dakika gibi kısa bir zamanda atışa hazır hale getirilebilir. S-300'ün kullandığı füzeler kapalı ortamda dış etkilerden korunmuştur ve servis süresince bakım gerektirmez. S-300'ün bir üst türevi S-400 (NATO isimlendirmesi SA-21) 2004 yılında hizmete girmiştir.
S-300 Hangi ülkelerde var?
Rusya dışında, Çin, Kazakistan, Venezuela, Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Ukrayna, Slovakya, Bulgaristan, Yunanistan ve Vietnam'ın da aralarında bulunduğu pek çok ülke tarafından kullanılan S-300'ler, özellikle orta ve kısa menzilli hava saldırılarından korunmak amacıyla üretildi. S-300'ler her ne kadar Rusya tarafından Suriye'ye gönderildiği iddialarıyla gündeme gelse de aslında üretimi ve kullanımı uzun bir geçmişe sahip.
SSCB tarafından 1978'de testleri tamamlanan S-300, dünyanın en güçlü orta menzilli hava savunma sistemlerinden birisi olarak kabul ediyor.
S-300'ün menzili 150 km
S-300 hava savunma sistemlerinde genelde uzaktan güdümlü "48N6" roketleri kullanılıyor.
Sistem, 5 ila 150 km menzile sahip ve hedefi vurma yüksekliği 10 metreden 27 bin metreye kadar çıkıyor. S-300'ler, bir defada 6 hedefe 12 füze gönderirken, aynı anda 48 füze taşıyabiliyor.
S-300'ün fırlattığı "48N6" roketleri, 7,5 metre uzunluğunda, 1800-1900 kg ağırlığında ve 150 km menzile sahip. Roketlere, 145 kilograma kadar savaş başlığı yerleştirilebiliyor.
Dört ana prensiple çalışıyor
S-300 sistemi dört ana prensiple çalışıyor. İlk aşamada, uzun menzilli gözetim radarı, geniş bir alanı kontrol altında tutarak bilgileri komuta aracına iletiyor. Komuta aracı, radarın gösterdiği bilgiler doğrultusunda hedefleri tanımlayarak tehlike durumunu belirliyor ve belirlenen hedefler nişan radarına yollanıyor.
İkinci aşamada, "nişan radarı", hedef gösterilen cismin konumunu belirleyerek, ateşleme için gerekli koordinatları belirliyor. Bu sistem aynı anda 6 hedefe kilitlenebiliyor. Üçüncü aşamada , nişan radarından komutları alan "fırlatma rampası" aynı anda kilitlendiği altı farklı hedefe, 12 adete kadar füze atabiliyor.
Bu arada, Suriye'ye olası teslimatı nedeniyle dünya gündeminden düşmeyen ve politik tansiyonu yükselten S-300 füzeleri, 1997 yılında Türkiye, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi arasında da krize neden olmuştu.