Çin'in Vuhan kentinde başlayarak tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs salgınının olumsuz etkilerini en derinden hisseden sektörlerden biri de şüphesiz ki gıda işletmeleri oldu. Tedbirler dahilinde kalabalık ve kapalı ortamların kapatılması kararıyla neredeyse bir yıldır yalnızca paket servis ve gel al ile hizmet veren sektörün temsilcileri, mağduriyetlerini dile getirerek aralarında aşılanma önceliğinin de bulunduğu 5 maddelik öneri sundu.
İŞLETMELERİN YÜZDE 30'U BİR DAHA AÇILAMAYABİLİR
İşletme sahiplerinin birçoğu kiralarını bile ödeyemezken sektör temsilcilerin ifadesine göre, açılma süresinin uzaması halinde işletmelerin yüzde 30'u bir daha açılamama tehlikesi ile karşı karşıya kalacak. Yeme-içme sektörü, yaşanan bu durumun ardından açılmak için çağrıda bulundu. Hürriyet gazetesi de yeme-içme sektörünün temsilcileri ile restoranların nasıl açılması gerektiğini, alınabilecek önlemleri konuştu. Sektör temsilcileri özellikle 5 konuya dikkat çekti:
- Restoranlar bir an önce 'en sert tedbirlerle' açılsın, alınan tedbirlere uymayanlar gerekirse kapatılsın.
- Müşteriler HES koduyla restoranlara giriş yapsın.
- Aşılamada yeme-içme sektörü çalışanlarına öncelik verilsin, risk en aza indirilsin.
- Hijyen kuralları en katı şekilde uygulansın burada tavize izin verilmesin.
- Masalar arası sosyal mesafeye dikkat edilsin, uymayanlar cezalandırılsın.
"ALINABİLECEK EN SERT TEDBİRLERE DE RAZIYIZ"
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Başkanı Ramazan Bingöl tarafından yapılan açıklamada, restoranların artık bir an önce açılması gerektiği vurgulanarak, "Uçaklara, AVM'lere HES koduyla girilebiliyorsa restoranlara da girilebilir. Alınabilecek en sert tedbirlere de razıyız. Bu işi iyi yapanlarla kötü yapanlar ayırt edilsin. Kurallara uymayanlara en sert cezalar verilsin. Hatta işletmeyi kapatmaya kadar giden cezalar uygulansın. Tarım Bakanlığı'nın taklit ve tağşiş yapanları ifşa ettiği bir liste gibi, yeme-içme sektöründe kurallara uymayanlar ifşa edilsin.
Biz de dernek olarak denetimlere katılabiliriz. Bu konuda elimizden gelen desteği vermeye hazırız. Tüm bakanlıklar ve doktorların olduğu bir Bilim Kurulu oluşturulsun, burada alınacak kararlara harfiyen uyulsun. TSE ile protokol imzaladık. Kurallara uyanlara 'Güvenli Restoran Belgesi' verilecek. Bu belgeyi almak isteyenler A'dan Z'ye incelenecek. Güvenli Turizm Belgesi veya Güvenli Restoran Belgesi olan işletmelerle sorun aşılabilir." ifadeleri kullanıldı.
"AŞILAMADA YEME İÇME SEKTÖRÜNDE OLANLAR ÖNE ALINSIN"
Turizm Restaurant Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği Başkanı Kaya Demirer ise yeme-içme sektörünün kapalı olmasının 2 milyon aileyi yakından ilgilendirdiğini belirterek son 10 ayda yalnızda 3 - 4 ay .alışabildiklerinin altını çizdi. Açık olunan dönemlerde de saat kısıtlaması olduğunu söyleyen Demirer, "Artık restoranların bir an önce açılması gerekiyor. Müşteriler ve çalışanlar restoranlara HES kodu ile giriş yapsın. Zaten restoranlar güvenli turizm sertifikasına sahip. Bu da tedbirlerin yeterli olduğunu gösteriyor. Aşılama programında yeme-içme sektöründe olanlar öne alınsın. Açılırken de saat kısıtlaması olmaması büyük önem taşıyor.
Sadece açık alanlar değil restoranın tamamı sosyal mesafe şartları gözetilerek açılmalı. Eğer açılma süreci biraz daha uzarsa, yeme-içme sektöründe bulunan işletmelerin de yüzde 30'u bir daha açılamayacak. Bu yüzden bir an önce açılmanın yanı sıra desteklere de ihtiyaç duyuyoruz.
İşletmeler KDV, sigorta gibi ödemelerini yapamıyor. Sektörde yaklaşık 7 milyar TL'lik vergi yapılandırması oldu. Sektörün büyük bir kısmının bankalara borcu bulunuyor. Bunların da ödemesinde sorunlar yaşanıyor. Devlet işletmelere sahip çıkarsa onlar da çalışanlarına sahip çıkacaktır. Bu yüzden kredi ödemelerinde ertelemeye, yapılandırma ödemelerinde de yeniden tarih belirlenmeli. Eğer devlet vergi ve kredi ödemelerinde destek olup açılmamıza müsaade ederse gelecek yıldan itibaren ödeyeceğimiz vergilerle devlete daha çok destek olabiliriz." şeklinde konuştu.