ÖZET: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşu olup, özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliği haiz, idari ve mali bakımdan özerk bir kamu kuruluşu olan bir kurumun Disiplin Kurulu ve Yüksek Disiplin Kurulu üyelerinin görevlendirilmesinde onay merciinin belirlenmesi Hk. (10.03.2016 / 1546)
Kurumunuzun Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşu olup, özel hukuk hükümlerine tabi, tüzel kişiliği haiz, idari ve mali bakımdan özerk bir kamu kuruluşu olduğunu belirttiğiniz ve bu kapsamda Disiplin Kurulu ve Yüksek Disiplin Kurulu üyelerinin görevlendirilmesinde onay merciinin belirlenmesi hususunda görüş talep ettiğiniz ilgi yazınız incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 24/10/1982 tarihli ve 17848 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren, Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmeliğin "Kurulların kuruluşuna ilişkin esaslar" başlıklı 4 üncü maddesinde; "Başbakanlık ile Bakanlıkların ve bunlara bağlı Müsteşarlık, Genel Müdürlük ve Başkanlıkların Kurum Merkezindeki Disiplin Kurulları ve Yüksek Disiplin Kurulları aşağıda belirtilen esaslara uymak kaydıyla kurumlarınca kurulur." hükmü yer almakta olup, ilgili maddenin (a) bendinde ise; "Kurulların başkan ve üyeleri Bakan onayı ile görevlendirilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, 27/09/1984 tarihli ve 3046 sayılı Kanunun "Bakanlık bağlı kuruluşları" başlıklı 10 uncu maddesinde; "Bağlı kuruluşlar bakanlığın hizmet ve görev alanına giren ana hizmetleri yürütmek üzere, bakanlığa bağlı olarak özel kanunla kurulan, genel bütçe içinde ayrı bütçeli veya katma bütçeli veya özel bütçeli kuruluşlardır.
Bağlı kuruluşlar, merkez teşkilatı ile ihtiyaca göre kurulan taşra teşkilatından meydana gelecek şekilde düzenlenir.
Bağlı kuruluşların taşra teşkilatı; bölge, il ve ilçe kuruluşları şeklinde veya doğrudan kendine bağlı olarak kurulabilir. ” hükmü yer almaktadır.
Buna ek olarak mezkûr Kanunun "Bakanlık ilgili kuruluşları" başlıklı 11 inci maddesinde; "İlgili kuruluşlar; özel kanun veya statü ile kurulan, iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları ile bunların müessese ortaklık ve iştirakleri veya özel hukuki, mali ve idari statüye tabi, hizmet bakımından yerinden yönetim kuruluşları şeklinde düzenlenir. Bu kuruluşların ilgili olduğu bakanlık bu Kanunun koyduğu usule göre belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
Bu çerçevede, 3046 sayılı Kanunda Bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşları tanımlanmış olsa da, bu Kanundan daha önceki bir tarihte yürürlüğe girmiş olan Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmeliğin anılan maddesinde belirtilen "bağlı olan" ifadesinin, Bakanlıkların hem bağlı hem de ilgili kuruluşlarını kapsayacak şekilde yorumlanması gerektiği değerlendirilmektedir.
Diğer taraftan, 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununun 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasında; "Kurum, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşu olup, özel hukuk hükümlerine tâbi, tüzel kişiliği haiz, idarî ve malî bakımdan özerk bir kamu kuruluşudur." hükmü yer almaktadır.
Bu itibarla, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşu olan Kurumunuz bünyesinde oluşturulacak olan Disiplin Kurulu ve Yüksek Disiplin Kuruluna yapılacak görevlendirmelerin, anılan Yönetmelik hükümleri kapsamında, Bakan onayı ile yapılması gerektiği mütalaa edilmektedir.