Amasya Genelgesi'nin imzalanmasının üzerinden tam 102 yıl geçti. Milli Mücadele'nin rotasının belirlendiği en önemli günlerden olan 22 Haziran 1919'da Amasya Genelgesi için kritik görüşmeler gerçekleştirildi. Ulusun bağımsızlığı ve milli mücadele yolunda bir adım daha atıldı. Peki tarihimizin dönüm noktalarından birini oluşturan Amasya Genelgesi nedir ve önemi? Amasya Genelgesi Maddeleri nelerdir? İşte yanıtlar...
AMASYA GENELGESİ NEDİR VE ÖNEMİ? AMASYA GENELGESİ MADDELERİ NELERDİR?
Amasya Genelgesi, Amasya görüşmeleri sonrasında yayımlanan ve ulusal egemenliğe dayanan, tam bağımsız Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerini oluşturan ilk kuruluş belgesidir. Mustafa Kemal kurtuluş mücadelesini başlatmak için çalışmalarına hız verdiği 1919 yılında bir takım çalışmalar için harekete geçti.
Ulu Önder, 12 Haziran 1919'da arkadaşlarıyla birlikte Amasya'ya geldi ve meslektaşları Ali Fuad Paşa, Refet Bey ve Rauf Bey ile bir bildiri hazırladı. Bildiriye Kazım Karabekir Paşa ve Mersinli Cemal Paşa da onaylarını gönderdi. İhtilal bildirisi niteliği taşıyan Amasya Genelgesi'nde, Sivas Kongresi'nin toplanacağı duyurulmuştur. Genelge'nin en önemli özelliği ise Türk milletini ancak halkın azmi ve kararlılığının kurtaracağının vurgulanmış olmasıdır.
AMASYA GENELGESİ MADDELERİ NELERDİR?
1. Ulusun birliği ve bağımsızlığı büyük risk altındadır.
2. İstanbul hükümeti aldığı sorumlulukla başa çıkamıyor, bu durum milletimizi gitmiş gibi gösteriyor.
3. Ulusun bağımsızlığı ancak kararlılığı ve inancı ile kurtarılabilir.
4. Ulusların amaçlarına ulaşmak ve halk haklarını savunmak için, kısıtlama ve denetimden uzak bir ulusal komiteye sahip olmalıyız.
5. Her halükarda en güvenli yer olan Sivas'ta kongre yapacağız.
6. Bu amaçla, Hak Savunma Cemiyeti (Müdafaa-i Hukuk) ve İlhak Reddetme (Redd-i İlhak) tarafından her ilden üç kişi temsilci olarak seçilecektir.
7. Her halükarda temsilciler yolda gerçek kimliklerini kullanmamalı ve bu genelge ulusal bir sır olarak saklanmalıdır.
8. Doğu yakasındaki iller için 10 Temmuz'da Erzurum'da bir kongre yapılacaktır. O tarihe kadar diğer temsilciler Sivas'a ulaşırsa doğu illerindekiler Sivas'a taşınacak.
Mustafa Kemal, Amasya'dan sonra 3 Temmuz 1919'da Erzurum'a gitti ve kurulacak bir Ermeni Devleti Projesi'ne karşı Doğu vilayetleri için bölge kongresi toplandı.
AMASYA KONGRESİ SONUÇLARI NELERDİR?
• Ancak Genelge, İstanbul (Osmanlı) Hükümeti'ni rahatsız etti ve 8 Temmuz 1919'da Mustafa Kemal Paşa geri çağrıldı.
• İstanbul hükümeti, Mustafa Kemal'in padişahın emrine karşı geldiği gerekçesiyle tutuklanması için emir çıkardı. Anadolu'da kalan Osmanlı kuvvetlerini dağıtmaktan, daha sonra onu ölüme mahkum etmekten dolayı tutuklanma emri Mustafa Kemal tarafından öğrenildi.
• Bunun üzerine Mustafa Kemal tüm görevlerinden ve ordudan istifa etti.
• Yine de Doğu Ordusu'nun kudretli komutanı Kazım Karabekir, Türk direnişinin diğer önde gelen isimleriyle birlikte desteğini sürdürdü ve Mustafa Kemal Erzurum Kongresi'ne doğru yoluna devam etti.