Modern dünyada her alanda kadınları görebilmek mümkündür. Fakat bu evreye gelene kadar kadınlara tanınmış belli başlı haklar yoktu. Yıllar öncesinde kadınların istenilen haklara kavuşabilmesi ve eşitlik sağlanması amacıyla değişen anayasada kadınların haklarını savunulacak maddeler eklendi. Bu kapsamda dünyanın farklı ülkelerinde her yıl 5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü kutlanıyor. Peki 5 Aralık Dünya Kadın Hakları günü nedir? Neden 5 Aralıkta kutlanmaktadır? Detayları haberimizde derledik...
5 ARALIK DÜNYA KADIN HAKLARI GÜNÜ NEDİR?
Kadın hakları, kadınların erkeklerle eşit şekilde sahip olduğu sosyoekonomik, siyasi ve yasal hakların tamamına verilen isim. Kadın hakları kavramı özellikle 19. yüzyılda büyük önem kazandı. Dünya genelinde çok çeşitli kurum ve kuruluşlar kadınların karşılaştığı sorunların ve ayrımcılıkların giderilmesi için bu konuda çalışmalar yapmıştır. Kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması, 1930’larda, ilk olarak Türkiye’de kadınların siyasi haklarını kazanması için gerekli yasaların çıkarılmasını ifade etmektedir. Kadınların siyasi hayatta seçme ve seçilme hakkını elde etmesi; toplumsal hayatta gerçekleşen Atatürk Devrimleri’nden birisidir.
DÜNYA KADIN HAKLARI GÜNÜ NEDEN 5 ARALIK'TA KUTLANIR?
1930 yılından itibaren çıkarılan bir dizi yasa ile önce Belediye seçimlerine katılma, sonra köylerde muhtar olma ihtiyar meclislerine seçilme hakkı tanınan kadınların milletvekili seçme ve seçilme hakları, 5 Aralık 1934’te Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan yasa değişikliği ile tanındı.
O günden bu yana kadınlar; sosyal, kültürel, ekonomik, siyasal olarak yasa önünde erkeklerle eşittir. İçinde bulunduğumuz yüzyılın başlarından bu yana tüm dünyada kadınların daha insanca yaşama isteğini dile getirdikleri bir mücadele ve dayanışma günü olarak kutlanmaktadır. Kadın sorunlarının gündeme getirilmesi, bu konuda bir farklılık oluşması ve çözümler bulunması yolunda önemli bir gündür.
KADINLARIN İLK BELEDİYE SEÇİMLERİ
Kadınlar siyasal haklarını ilk kez 1930 yılındaki Belediye seçimlerinde kullandılar. Seçimler, Eylül başından Ekim’in 20’sine kadar sürdü. Şehir meclislerine girebilen kadınlar arasında İzmir seçimlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF)’nın iki kadın adayı olan Hasane Nalan ve Benal Nevzat Hanımlar ile, İstanbul seçimlerinde CHF adayı olan Rana Sani Yaver (Eminönü), Seniye İsmail Hanım (Beykoz), Ayşe Remzi Hanım (Beyoğlu), Nakiye (Beyoğlu), Latife Bekir (Beyoğlu) Hanımlar vardır.
Bu seçimlerde Artvin ili Yusufeli ilçesine bağlı Kılıçkaya beldesinde belediye başkanı seçilen Sadiye Hanım, "Türkiye'nin İlk Kadın Belde Belediye Başkanı" olmuş ve bu görevi iki yıl yürütmüştür. Türkiye’nin ilk kadın il belediye başkanı ise çok partili siyasal yaşama geçildikten sonra seçildi. 3 Eylül 1950 tarihinde yapılan yerel seçimlerde 27 üyesi bulunan Mersin Belediye Meclisine seçilne Müfide İlhan, ilk kadın il belediye başkanı oldu.
KADINLARIN KATILDIĞI İLK GENEL SEÇİMLER
Türkiye’de kadınların katıldığı ilk genel seçimleri, 8 Şubat 1935 yılında yapılan TBMM 5. dönem seçimleridir. Bu seçimlerde 17 kadın milletvekili TBMM’ye girdi. 1936 yılı başında boşalan milletvekillikleri için yapılan ara seçiminde emekli öğretmen Hatice Özgenel’in Çankırı milletvekili olarak seçilmesiyle meclisteki kadın milletvekili sayısı 18’e çıktı.